Branislav Nikolić / Superstructure
Umetnik: Branislav Nikolić
Mesto: Salon MSUB, Pariska 14
Vreme trajanja: 26. februar – 4. april 2016.
Termin superstructure na engleskom jeziku sadrži nekoliko nivoa značenja iz različitih rakursa koji ukazuju na slojevitost umetničkih referenci u radu Branislava Nikolića. Prevashodno se može prevesti kao nadogradnja u arhitektonskom vokabularu, odnosno kao deo zgrade ili neke druge strukture iznad temelja. Apstraktnija konotacija termina predstavlja fizičku ili konceptualnu strukturu razvijenu iz osnovne forme. Konačno, diskurzivnije značenje koje je takođe relevantno za umetnički prosede u kome Nikolić deluje je marksistička teorija, gde su ideologije ili institucije društva viđene kao nadgradnja bazičnih procesa i direktnih društvenih odnosa materijalne proizvodnje i ekonomije.
Metodologija umetničkog rada Branislava Nikolića oličena u sakupljanju odbačenih elemenata arhitekture, enterijera stanova, nameštaja i drvne građe i njihova ponovna upotreba u umetničkom procesu i izgradnji umetničkih proizvoda umrežena je sa svim pomenutim značenjskim nivoima termina superstructure. Sintagma “sekundarna arhitektura” kojom je okaraterisan proces ovog segmenta umetničkog delovanja Nikolića označava ekonomiju sakupljanja i recikliranja materijala specifičnu za izgradnju “kartonskih kuća” u romskim naseljima. Ovim procesom uz specifične zanatske veštine može da se napravi “krov nad glavom” ali i umetnički rad arhitektonskih oblika. Finalni proizvod rada koncipiranog za Salon MSU odlikuje kombinovanje jednostavnih zanatskih postupaka izgradnje privremenih objekata, kućica u romskim naseljima ili pak nadogradnji sa “slikarskim” i “vajarskim” postupkom umetnika upisanim kroz način na koji se gradi, sklapa i ukraja veliki kolaž od raznobojnih trošnih i odbačenih elemenata.
Izgrađena u prostoru galerije, krovna struktura/nadogradnja bez njoj inherentne utilitarnosti, postaje umetnički objekt, skulptura monumentalnih razmera ali i ograničenog trajanja jer će se po završetku izložbe u potpunosti demontirati i vratiti u proces cirkulacije i recirkulacije na gradskim deponijama. Međutim, ona takođe predstavlja i snažnu metaforu društvenih procesa u Srbiji koje Branislav Nikolić reflektuje a koja se vezuje za ekonomske ili prinudne migracije usled ratova devedesetih godina dvadesetog veka, kada je taj proces bio simptom neregulisane gradnje u gradovima. Iako se nadogradnje, kako umetnik ističe, često doživljavaju kao “arhitektonska pošast” koja prožima urbano tkivo, neminovno ih je takođe sagledati u širem društveno-ekonomskom kontekstu vezanom za pomenute procese migracija ali i ekonomsko slabljenje sela na uštrb centralizacije moći u gradovima. U današnje vreme, migracije postaju globalni fenomen, koji je u žiži lokalne javnosti jer Srbija postaje jedan od magistralnih puteva tranzita izbeglica iz ratom razrušenih zemalja Bliskog istoka. Iz njihove vizure, krov postaje sinonim za izgubljeni dom. Nikolićev rad tako govori o fenomenu različitih ekonomija u procesima gradnje, “divlje gradnje” ili nadogradnje stambenih objekata ali i ukazuje na simbolički značaj krova kao arhetipske slike doma.
Iz pratećeg teksta kustosa Zorana Erića.
